Paqëndrueshmëria e praktikave karshi diversitetit biologjik
Ekonomia gjatë 30 viteve të fundit është bazuar në zhvillim të paqëndrueshëm qoftë në praktikat në bujqësi, industri, pylltari, peshkim dhe urbanizim, madje edhe turizmi, janë disa nga faktorët për ndikim të konsiderueshëm në mjedis. Pa dyshim, bujqësia si sektori kryesor i ekonomisë së vendit me ndikimet më të forta në diversitetin biologjik dhe të peizazhit, duke përfshirë kështu edhe periudhën gjatë diktaturë por edhe tre dekadat pas viteve ’90-të.
Konkretisht nga vitet 1960 deri në fund të viteve 1980 në vendin tonë ka pasur një zhvillim të gjerë bujqësor, që u ndoq nga praktika e përdorimit intensiv të tokës bujqësore në vitet 1990, duke sjellë ndikime të mëdha në diversitetin biologjik dhe të peizazhit gjithashtu. Kullimi dhe bonifikimi i kënetave (250,000 ha), shpyllëzimi për hapjen e tokave të reja (290,000 ha), tarracimi dhe krijimi i plantacioneve të pemëve frutore, dhe dëmtimi i subalpineve dhe kullotat alpine me qëllim ngritjen e tokës së kultivuar ose kullotave “të përmirësuara” krahas përfitimeve ekonomike kanë sjellë edhe pasoja negative në mjedis dhe biodiversitet.
Gjatë viteve të tranzicionit, proçeset intensive bujqësore përdorën plehra dhe pesticide, praktikat e kultivimit, dhe proçesi i ujitjes kanë pasur pasur ndikime të forta edhe në ekologjike statusin e ujërave dhe tokës bujqësore, si dhe në atë pjesë të florës dhe faunës së egër, të cilat janë gjenden në tokën bujqësore dhe në ekosistemet ligatinore.
Shfrytëzimi i pakontrolluar i ujërave të liqeneve të brendshme për vaditje ka kontribuar në ashpërsi stresi ekologjik dhe krizat në këto ekosisteme, më së shumti liqenet e Prespës dhe Dumres dhe në shumë liqene të njëjtat efekte pasi kjo shpesh kryhej pa marrë parasysh kriteret shkencore ose kriterin e “minimumit biologjik ” të ujit që duhet të rrjedhë në shtratin e lumit për të siguruar vazhdimësi të jetës në ujë.
Një faktor tjetër kontribues ishte devijimi i rrjedhjes së lumenjve për arsye bonifikimi siç u bë me lumin Bistrica në rrafshin e Vurgut në Sarandë. Rezultati ka qenë shkatërrimi ekologjik në ekosistemet ligatinore të rrjedhës poshtë të lumit, konkretisht në liqenin e Butrintit dhe në ekosistemet ligatinore të Lezhës.
Nga ana tjetër, aktiviteti i paqëndrueshëm njerëzor ka sjellë pasoja akoma më të rënda në mjedis, si konkretisht:
erozioni i tepërt;
përmbytjet bregdetare;
një rritje në sasinë e sipërfaqeve joproduktive të tokës (nga 235,500 ha në 1950 krahasuar me 703,516 ha sot);
toka të braktisura ose të shkretuara (rreth 160,000 ha);
diversiteti biologjik dhe peizazhi i degraduar dhe i varfëruar (disa habitate dhe lloje kanë humbur ndërsa ka pasur një rënie të popullsisë së shumë të tjerëve); dhe
humbje të konsiderueshme potenciale të turizmit dhe zhvillimit ekonomik të lidhur me të.
Aktivitetet njerëzore janë ndoshta të justifikuar në emër të zhvillimit ekonomik të vendit, por që konkretisht janë shkaktarët për shkatërrimin e qindra mijëra hektarë pyje, kullota dhe ligatina me ekologji të lartë, sociale dhe vlerat ekonomike.
